Poemas por Paula Ćaćić*
Texto de intro por Patricia Crespo Alcalá**
Traducción del croata al español por Miguel Roán
Crédito de la foto (izq.) Ed. La tortuga búlgara /
(der.) www.strane.ba
Sobre Paisaje Personal (2025),
de Paula Ćaćić
Un cuerpo dado epicentro de una identidad, lenguaje y mapa, arca y todo · cuerpo-territorio marcado desde el que irrumpir en el espacio del otro para tantear los vínculos · cuerpo tocado por otros cuerpos, no siempre consentidos · cuerpo presagio de mortalidad, aunque amado y protegido ante la textura de mano y mirada de hospital · desde este cuerpo se reconstruye la geografía derramada e invadida · se reescribe el paisaje cotidiano de Bulgaria, donde se celebra el ritual del café, mientras los gritos de las mujeres llenan las callejas y se comparte el amor como un viaje impredecible a través de estaciones de paso, de las que se puede volver con las manos vacías · porque con la ausencia se miden los días entre los amantes · porque cualquiera puede morir amando · cuerpo oliendo a tristeza, como animal, busca lo más sagrado, una caricia · cuerpo refugiado en un poema · la poesía de Paula Ćaćić conecta visceralmente con el lector por medio de una cadencia íntima y un lenguaje sencillo y directo, para entregarnos la cruda vulnerabilidad.

Crédito de la foto: www.astronaut.ba
5 poemas de Paisaje Personal (2025),
de Paula Ćaćić
Cuerpo dado
acepto el cuerpo dado.
me ocupo de él.
lo fuerzo a adoptar leyes incomprensibles,
a tragar heridas infligidas por el corte afilado
de la hélice de un avión de juguete.
lo ejercito.
lo estiro.
lo mordisqueo.
a veces escupo parte de la piel.
quiero que sea impenetrable,
plástico, perfecto,
que no sea un lienzo en el que aparezcan
presagios de mortalidad.
deseo que sea a la vez amado e insensible al tacto.
deseo que sea una coraza permanente,
bajo la cual me hundo más y más en la oscuridad
y desaparezco,
para incorporarme de nuevo al día siguiente,
admirar su mecanismo persistente,
que lubrico aquí y allá,
que protejo contra la oxidación, parásitos, enfermedades,
al que riego como a una planta.
a veces deseo ser mucho más que él.
Mi cuerpo
mi madre lavó mi cuerpo con cuidado,
el cuerpo de una niña de trece años
después de una cirugía de columna.
estaba avergonzada,
aunque se tratara de mi madre.
no quería que viera
cómo empiezo a parecerme a ella,
cómo empiezo a mostrar indicios de mujer.
no quería que se preocupara porque creciera,
así que le dije
mamá, cuando un día seas mayor
yo también te cuidaré así.
Mapa de promesas
¿es mi cuerpo
un mapa de promesas
sobre el que arrastras los dedos
imaginando
regiones remotas, chicas exóticas
que no te disparen en la cara
toda la verdad sobre ti mismo,
o es el camino
en el que competimos por ver
quién esquivará mejor las balas?
¿es mi cuerpo
un refugio para tus besos
o
el poema sin el que no puedes vivir?
dime,
para planificar cómo sobrevivir a una inundación,
como Noé, para saber qué tesoro escoger,
y qué dejar para que lo arrastre el torrente de aguas embravecidas.
¿es mi cuerpo
tu arca?
Aplazamiento
íbamos siempre a algún lugar,
pero sin movernos de la cama,
de una habitación sofocante con el suelo viscoso,
que apestaba a niños sin madre.
siempre íbamos a algún lugar,
pero el viaje se reducía a aplazar,
deambular y detenerse
uno sobre la piel del otro.
Acuerdo de Veliko Tárnovo
la gente por la noche a los perros callejeros,
más por miedo que por compasión,
les deja en la calle las sobras del almuerzo
y recipientes con agua,
para que no irrumpan en el jardín,
maten las aves, ahoguen a los mininos.
——————————————————————————————————————————-
(poemas en su idioma original, croata)
5 poemas de Paula Ćaćić
Zadano tijelo
pristajem na zadano tijelo.
brinem se o njemu.
tjeram ga da usvaja neshvatljive zakone,
da guta rane nanesene oštrim rezom
propelera dječjeg aviončića.
vježbam ga.
rastežem ga.
grickam.
pokatkad ispljunem dio kože.
želim da postane neprobojno,
plastično, savršeno,
da nije samo platno na kojem se pojavljuju
predznaci smrtnosti.
želim da je voljeno i istovremeno otupjelo na dodir.
želim da je postojani pokrov
pod kojim ulazim sve dublje u tamu
i nestajem,
da bih se sutradan ponovo osovila na noge,
divila se njegovom ustrajnom mehanizmu
koji, tu i tamo podmažem,
zaštitim od hrđe, parazita, bolesti,
zalijem poput biljke.
ponekad poželim da sam puno više od njega.
Moje tijelo
moja je majka s oprezom prala moje tijelo,
tijelo trinaestogodišnjakinje
poslije operacije kralježnice.
bilo me je stid,
bez obzira što je bila riječ o mojoj majci.
nisam htjela da vidi
kako joj počinjem nalikovati,
kako počinjem imati naznake žene.
nisam htjela da se brine jer odrastam,
pa sam joj rekla
mama, kad ti jednoga dana budeš stara
i ja ću se ovako brinuti o tebi
Zemljovid obećanja
je li moje tijelo
zemljovid obećanja
po kojem vučeš prste
zamišljajući
daleke predjele, egzotične djevojke
koje ti ne saspu u facu
cijelu istinu o sebi,
ili je put
na kojem se takmičimo
tko će bolje izbjeći metke?
je li moje tijelo
zaklon za tvoje poljupce
ili
pjesma bez koje ne možeš?
reci mi,
da znam kako isplanirati preživljavanje potopa,
poput noe, da znam koje blago odabrati,
a koje ostaviti da ga ugrabi bujica podivljalih voda.
je li moje tijelo
tvoja arka?
Odgađanje
neprestano smo odlazili nekamo,
a da nismo mrdali iz kreveta,
zagušljive sobe ulijepljenog poda,
koja je zaudarala na dječake bez mame.
uvijek bismo nekamo krenuli,
a put se svodio na odgađanje,
vucaranje i zastajkivanje
jednog po koži drugog.
Trnovski Sporazum
predvečer ljudi psima lutalicama,
više iz straha nego iz samilosti,
na ulici ostavljaju ostatke ručka
i posude s vodom,
da im ne bi provalili u dvorište,
zaklali perad, udavili mačiće.
*(Vinkovci-Croacia, 1994). Poeta y narradora. Licencianda en Indología y Lenguas y Literaturas Eslavas Meridionales por la Facultad de Filosofía de Zagreb (Croacia). En la actualidad, reside en Praga (República Checa). Obtuvo el Premio en los Encuentros de poesía en Drenovci (2016) y el Premio de las Jornadas de Josip e Ivan Kozarac (2020). Se desarrolla como crítica y reseñista cinematográfica y traductora de literatura del esloveno y búlgaro al croata. Ha publicado en poesía Povratna karta (‘Billete de regreso’) y Paisaje personal; el cuento Na kraju sela (‘Al final del pueblo’, 2018); y ha traducido del esloveno al croata los poemarios Patnje mlade hana (‘Los sufrimientos de la joven Hana’) de Katja Gorečan (2020) y Galerija srca (‘La galería del corazón’) de Marín Bodákov.
**(Valencia, España). Poeta y dramaturga. Filóloga clásica por la Universitat de Valencia (España), en cuya Sala Palmireno estrenó, como coautora, la obra teatral Antígona o la tragedia de Creonte (1999). Ha sido finalista de los Premios de la Crítica Literaria Valenciana (poesía, 2022) y obtuvo el Premio de Prólogos Marina Izquierdo (2024). Ha publicado en poesía Erosgrafías (2018), Cantos de la desesperanza (2020), Manifiesto de Incertidumbre (2022) y un solo árbol (Thimmamma Marrimanu) (2024).