7 poemas de «Vonkt» (‘Destella’, 2017), de Marije Langelaar

 

Por Marije Langelaar*

Traducción del neerlandés al español

y texto por Daniela Martín Hidalgo**

Crédito de la foto (izq.) Wikipedia /

(der.) www.picuki.com

 

 

La poesía de Marije Langelaar es corpórea y alucinada. Vonkt, poemario al que pertenece la presente selección, compone una trabada visión lírica del mundo material, donde tanto el cuerpo como la naturaleza se presentan como lugares para la afirmación de una experiencia vital palpitante, a la vez que incomprensible y secreta.

 

 

7 poemas de Vonkt (‘Destella’, 2017),

de Marije Langelaar

 

 

Arena

 

Desperté en la playa aquel año

mi raquítico

cuerpo de pájaro.

 

Me asusté del amado que yacía a mi lado.

Todo de arena.

Me puse despacio a enterrarlo.

 

No ofreció resistencia

me corrí varias veces pero por completo

inapropiada me sentía entretanto

sola.

 

Llamé a los animales y los niños:

excavaron conmigo, mecánicamente o

resueltos algunos por una vocación interior.

 

Hallamos muchas cosas, objetos, sustancias,

lo más sucio y también una palabra

temblando apenas, atascada entre el cerebro de la arena.

La sostuve entre los dedos

hicimos un círculo y examinamos la palabra

que se encontraba todavía en un estado primitivo.

Aún no la habían pronunciado, informe pero casi

podíamos palparla de manera sensorial.

Tomé sus manos, y tanto como pudimos, mientras, todos juntos

empezamos a pronunciar la palabra

que él escondió tan profundamente y en un estado fundamental primitivo

dentro de él.

Y la fuimos repitiendo despacio y los perros que ladraban

ayudándonos y el viento soplaba sin cesar

sus ojos empezaron a brillar y

entonces por fin despertó.

 

 

 

Cena

 

Somos los niños

todo en nosotros es desenvuelto y vehemente.

 

Ahí están los cadáveres sobre la mesa

mi madre besa a personas nuevas.

 

Fruncimos el ceño

nos subimos a una pequeña bicicleta y nos movemos.

 

La poeta Marije Langelaar

 

Liberación

 

Dibujo los contornos de mi liberación,

Mi marido tiene un cepo en la cabeza

me pone un pico y

grandes zuecos de madera.

Así camino.

Tenemos un hijo.

Se sierran tablas para el cuello.

Cuidadoso mi marido me amasa el cerebro,

hay una magnetofón en su cama

Tetereteretet.

Tengo que irme de aquí.

Dibujo los contornos de mi liberación.

Preveo mucho peligro.

Mi marido compra un bulldozer y una carretilla elevadora

afila todos los lápices del armario.

 

 

 

Tambor

 

Aquel año nacimos en

un cuerpo.

Nos llamaba la atención que golpeábamos.

Golpeábamos el tambor.

 

Con cada golpe los pájaros se echaban a volar.

Con cada cuarta nota daba comienzo una nueva estación.

Con cada 16a nota yo paría a un niño.

 

Así vivíamos nuestra vida.

Nos arrancábamos los años.

¡Tan tan tan!

Golpeábamos el tambor.

Golpeábamos con calma el tambor.

Porque era lo que habíamos aprendido.

Golpeábamos el tambor.

 

¡Tan tan tan!

Los pájaros se echaban a volar.

¡Tan tan tan!

Una nueva estación.

¡Tan tan tan!

Otro niño.

¡Tan tan!

 

Cuando los cuerpos empezaron a deformarse, golpeamos entonces

más fuerte, contra las estrías, las arrugas

nuestra mermada fertilidad, la rigidez en la pierna.

¡Tan tan tan!

Pero el niño seguía sin llegar.

Golpeamos entonces aún más fuerte. Nuestro golpe se volvía

algo enconado,

hasta que paramos en la nota 428a.

Nos miramos y a todos los niños que

habíamos parido,

niños salvajes y malvados,

con cabello salvaje y malvado.

 

Y miramos los árboles que habían empezado a crecer

entrelazados.

Un lío monumental.

Los pájaros que esperaban nerviosos sobre una rama

nuestro siguiente golpe.

 

Pero no golpeamos.

Ya no golpeamos más.

 

Nos miramos y talamos los árboles

construimos una casa, sepultamos hondo el tambor en la tierra negra como nuez.

 

Y empezamos a vivir. Pelamos y cocinamos los frutos

y le contamos a nuestros hijos la historia del tambor

y no golpeamos, no comenzaron las estaciones.

Los pájaros descansaban en un sauce alto.

Y todo estaba bien.

 

Y nos preguntábamos quién nos había entregado en un principio el tambor.

¿Quién nos había ordenado golpear? ¿Quién nos había traído a los pájaros, los árboles?

¿Nos había marcado el ritmo? ¿Y dónde habíamos estado antes? ¿Por qué?

 

 

 

El vacío

 

Vino sin avisar desde el norte.

 

Con un único gesto nos abrió las cremalleras del cuerpo,

captó el color de nuestro rostro.

Detuvo le hierba

y todo se volvió blanco.

 

Pensamos en animales blancos, plantas blancas,

placenta blanca y en nada más.

Pasó una semana

antes de que hubiéramos atravesado todo el vacío y

regresáramos de nuevo a la vida.

El aire volvió a punzarnos los pulmones.

Nos sentamos de golpe

empapados como corderos recién nacidos.

 

Retomamos nuestros cuerpos y la habitación se retomó

a sí misma, los insectos, el perro con su ladrido.

Sacudimos las brazos y las piernas, despacio nos llenamos

de nuevo.

Deambulamos hacia el jardín donde la hierba comenzó a soplar

por nuestra presencia.

 

Deambulamos por las lindes de nuestro territorio

agitamos concentrados nuestro aliento en grandes

círculos por el valle más allá.

 

 

La mujer

 

Aquel día presentaron a la mujer en la ciudad.

Nunca habíamos visto nada igual, su perfume serpenteaba

en torno a nosotros, extendía las piernas bien torneadas

y taconeaba en la acera.

 

Salía de casa frente a nosotros.

Tendía la colada.

Saludaba.

Nos decía hola

 

Muy pronto los de las grandes instancias que

interpretan las Escrituras la declararon

pecaminosa.

 

Nos molestaba.

Nos socavaba la moral, se concluyó.

 

Y la mujer hacía exactamente eso.

Nos hacía perder el norte.

 

Nos liberaba de constructos.

Olvidábamos nuestras oraciones, nuestros ídolos.

 

La sangre se nos volvía vino.

Bailábamos ardientes, nos agitábamos por dentro.

Todo cobraba vida, humeante.

 

Su mera apariencia

nos completaba de nuevo.

 

Sí que debía de ser pecaminosa porque por ella

no sentíamos ya a dios en la iglesia.

Desatendíamos nuestra oración ignorábamos la

estricta doctrina.

Sentíamos a dios aquí y ahora.

 

Sí debía de ser pecaminosa

porque ya no estudiábamos las leyes.

En su lugar estudiábamos la hierba sobre la que yacía,

el pozo del que sacaba agua

el viento que respiraba.

Cómo cantaba con los niños.

 

Sí la mujer era tan pecaminosa

vaciaba las iglesias

nos expulsaba del baluarte y los escritos

serraba las patas bajo el edificio.

 

Sí la mujer debía de ser indecente.

En lugar de estudiar la ley

renovábamos la tierra con las más impías

verduras y flores indecentes

Construíamos una casa.

 

Esa criatura

debía pecaminosa

debía encerrarse, agarrarse, arrojarse al suelo.

Los estudiosos dijeron

es mala.

 

Ha roto nuestro antigua creencia ha alejado a dios de su trono

hemos renegado

no hemos observado la ley, creado nuestras propias leyes

Ese dios ya no estaba pero palpitaba ahora

vivo.

 

 

 

Destello

 

Y me volvieron a invitar a aquel programa de radio

aún no sé muy bien por qué

porque había estado sobre todo callada

pero el locutor insistió en que eso es

lo que hoy en día se necesita.

Así que me senté otra vez frente a un micrófono

y callé

y rebatí a continuación todos los fenómenos, ideas,

formas, cosas y seres. Y a mí misma, por supuesto,

y al locutor que empezó a atusarse nervioso

el bigote. Lo hice bien. Revelé mi talento.

Y de la nada les hablé del destello, pequeño

y vibrante por el que cautelosa creí de nuevo en el

mundo, cifras, fenómenos, planetas, materiales

y personas. Hay un destello en usted.

Sí destello en usted. Porque ese destello está en mí, no sé

nada más mi fuerza de pensamiento es nula, ninguna visión,

ningún sonido, nado en la nada pero sé

que hay un destello en esta mesa, esta lámpara y en usted querido

oyente.

Estaba tan enardecida que mis palabras se incendiaron.

¡Hay un destello en usted querido locutor! Se lo

arrojé sobre la mesa.

Se quedó tan pálido e incómodo que

detuve mi discurso.

Incendiada y temblando me derrumbé en casa, me

tumbé incendiada y temblando en la cama. Me hundí

incendiada y temblando en un sueño me desperté

incendiada y temblando.

 

Y al despertar escribí una carta al

periódico explicando mi sueño. Todo tiene que

incendiarse querida gente. Y

en el entusiasmo salí a la calle

le di la mano a la gente

porque ya no soportaba más sentarme en silencio

en un banco en el parque.

Quería tocarlos a todos y comprobar que hay

un destello en usted que grita. Y así paso mis días

ahora sí que es un cambio considerable respecto de cómo era antes

cuando empecé sorda ciega tonta y vacía.

Ahora juego a la rayuela –y a otros juegos de niños– y

a cada salto sobre la acera grito bien alto y

simple ¡Destello! ¡Destello! ¡Ahora!

 

 

 

—————————————————————————————–

(poemas en su idioma original, neerlandés)

 

 

 

7 gedichten van Vonkt (2017),

door Marije Langelaar

 

 

Zand

 

Ik werd wakker dat jaar aan het strand

mijn vogellichaam

sterk vermagerd.

 

Ik schrok van mijn vriend die naast mij lag.

Volledig van zand.

Begon hem zachtjes te graven.

 

Hij bood geen enkele weerstand

kwam enkele keren klaar maar totaal

misplaatst ik voelde me eenzaam

ondertussen.

 

Ik riep er dieren bij en kinderen:

zij groeven mee, werktuigelijk of

vastbesloten sommige uit innerlijke roeping.

 

Wij vonden vele zaken, voorwerpen, substanties,

het allervieste en eveneens een woord

tussen de zandhersens geklemd, licht trillend.

Ik nam het tussen mijn vingers

we vormden een kring en bekeken het woord

dat zich nog in zo’n oertoestand bevond.

Het was nog onuitgesproken, ongevormd maar het was bijna

op een zintuiglijk niveau konden we het tasten.

Ik hield zijn handen, in hoeverre dat kon, toen we allen

gezamenlijk het woord,

dat hij zo diep verborgen en in oerprincipiële toestand

bij zich had

begonnen uit te spreken.

En hoe langzaam herhalend en de honden die blaften

ondersteunend en het waaide onafgebroken

zijn ogen begonnen te glanzen en

toen eindelijk werd hij wakker.

 

 

 

Diner

 

Wij zijn de kinderen

alles in ons is gestrekt en verbeten.

 

Daar staan de kadavers op tafel

mijn moeder zoent de nieuwe lieden.

 

Wij fronsen

klimmen op een fietsje en bewegen.

 

La poeta Marije Langelaar, leyendo

 

Bevrijding

 

Ik teken de contouren van mijn bevrijding uit.

Mijn man heeft een klem in zijn hoofd

hij doet mij een snavel om en

grote stroeve klompen.

Zo loop ik.

We hebben een kind.

Er worden plankjes gezaagd voor de nek.

Omzichtig kneed mijn man de hersens,

er ligt een cassetterecorder in zijn bed

Tetteretteretet.

Ik moet hier weg.

Ik reken de contouren van mijn bevrijding.

Ik voorzie veel gevaar.

Mijn man koopt een bulldozer en een heftruck

slijpt alle potloden in de kast.

 

 

 

Trommel

 

Dat jaar werden we geboren in

een lichaam.

Het viel ons op dat we sloegen.

We sloegen de trom.

 

Bij elke slag vlogen de vogels op.

Bij elke vierde noot ving een nieuw seizoen aan.

Bij elke 16e noot wierp ik een kind.

 

Zo leefden we ons leven.

We sloegen de jaren weg.

Paf paf paf!

We sloegen de trom.

We sloegen eenvoudig de trom.

Want dat hadden we geleerd.

We sloegen de trom.

 

Paf paf paf!

De vlogels vliegen op.

Paf Paf Paf!

Een nieuw seizoen,

Paf Paf Paf!

Weer een kind.

Paf Paf!

 

Tot onze lichamen begonnen te deformeren, we sloegen

nog harder, tegen de rimpels, het kreukelen

onze verminderde vruchtbaarheid, een stram in ons been.

 

Paf Paf Paf!

Maar het kind bleef uit.

 

We sloegen nog wat harder, onze slag kreeg

iets verbetens,

tot we op de 428e noot halt hielden.

We keken naar elkaar en alle kinderen die

ik had geworpen,

wilde goddeloze kinderen,

met wilde goddeloze haren.

 

En we keken naar de bomen die waren gaan groeien,

Kris kras door elkaar

Eén grote teringbende.

De vogels die nerveus op een tak onze

volgende slag afwachtten.

 

Maar we sloegen niet.

We sloegen niet meer.

 

We keken elkaar aan en zaagden de bomen

bouwden een huis, begroeven de trommel diep in de nootzwarte aarde.

 

En begonnen te leven. We pelden en kookten de vruchten

en vertelden onze kinderen het verhaal van de trommel

en we sloegen niet, er brak geen nieuw seizoen aan.

De vogels rusten in een hoge wilg.

En het was goed.

 

En we vroegen ons af, wie had ons in de eerste plaats die trommel gegeven?

Wie had ons geboden te slaan? Had ons die vogels gebracht, de bomen?

Had ons het ritme opgelegd? En waar waren we eerder? Waarom?

 

 

De leegte

 

Hij kwam zonder waarschuwing vanuit het noorden.

 

In een enkel gebaar ritste hij onze lichamen los,

nam de kleur uit ons gezicht.

Legde het gras stil

en alles werd wit.

 

We dachten witte dieren, witte planten

witte placenta, en verder niets.

 

Het was een week

voor we alles leegte hadden doorkruist en we weer

terug in het leven schoten.

De lucht snerpte terug in onze longen.

We zaten met een schok overeind

kletsnat als pasgeboren lammetjes.

 

We hernamen ons lichaam en de kamer hernam

zichzelf, de insecten, de hond met zijn blaf.

We schudden onze armen en benen, we werden langzaam

weer vol.

We liepen naar de tuin waar het gras door onze

aanwezigheid begon te waaien.

 

We liepen naar de rand van ons domein voor het uitzicht

bewogen onze adem in grote geconcentreerde

cirkels door het dal verderop.

 

 

 

De vrouw

 

Die dag werd de vrouw geïntroduceerd in onze stad.

We hadden nog nooit zoiets gezien, haar geur slingerde

om ons heen, ze stak haar welgevormde benen vooruit

en hakte op het trottoir.

 

Ze liep voor ons uit.

Ze hing zingend de was op.

Ze zwaaide.

Ze groette.

 

Al snel werd ze door hen van die grote instanties die de

godgeleerde geschriften interpreteren

zondig verklaard.

 

Ze bracht ons van slag.

Ze ondermijnde onze moraal, leidde af.

 

En de vrouw deed precies dat.

Ze sloeg ons uit het lood.

 

Ze weekte ons los uit constructies.

We vergaten onze gebeden, ons godsbeeld.

 

On bloed werd wijn.

We dansten vurig, we kolkten van binnen.

Alles werd levend, dampend.

 

Zij maakte ons

gewoon door haar aanblik weer heel.

 

Ja ze moest wel zondig zijn want door haar ervaarden we

god niet meer in de kerk.

We verzaakten ons gebed de strenge leer lieten we

achterwege.

We ervoeren god hier en nu.

 

Ja ze moes wel zondig zijn

wan we bestudeerden de wetten niet meer.

In plaats daarvan bestudeerden we het gras waarop ze lag,

de put waar ze water haalde

de wind die ze inademde.

Hoe ze met de kinderen zong.

 

Ja de vrouw was zo zondig

ze trok de kerken leeg

ze dreef ons uit het bolwerk en geschriften

zaagde de poten vanonder het gebouw.

 

Ja de vrouw moest wel zondig zijn.

In plaats van die wet  te bestuderen

verbouwden we he land met de meest

goddeloze groentes en zondige bloemen

We bouwden een huis.

 

Dat schepsel

ze moest wel zondig

ze moest gekooid, verstrikt, gesmeten.

Zeiden de geleerden

ze is slecht.

 

Ze had ons oude geloof gebroken de god ver op zijn troon

hadden we verzaakt

de wet niet nageleefd, onze eigen wetten gemaakt.

 

Die god was niet meer maar was nu levend

pulserend.

 

 

 

Vonk

 

En ze vroegen me terug voor dat radioprogramma

ik weet nog steeds niet waarom

want ik had vooral gezwegen

maar de presentator benadrukte dat men daar

nood aan heeft vandaag de dag.

Dus zat ik daar weer achter een microfoon

en zweeg

en ontkrachtte vervolgens alle fenomenen, ideeën,

gestalten, dingen en wezens. En mijzelf natuurlijk

en de presentator die zenuwachtig aan zijn snor ging

wrijven. Dat ging me goed af. Ik had mijn talent ontdekt.

En vanuit het niets vertelde ik over het vonkje, klein

en zoemend waardoor ik voorzichtig weer in de

wereld, getallen, fenomenen, planeten, materialen

en mensen ging geloven. Er zit een vonk in u.

Jazeker vonk in u. Want die vonk is in mij, ik weet

verder niets mijn denkkracht is nihil, geen zicht,

geen gehoor, ik zwem in het niets maar ik weet

er is een vonk in deze tafel, deze lamp en in u beste

luisteraar.

Ik was dusdanig op dreef dat mijn woorden vlam vatten.

Er zit een vonk in u beste presentator! Ik

smeet het over de tafel.

Hij werd zo bleek en ongemakkelijk dat ik mijn

woordvoering staakte.

Vlammend en trillend begaf ik mij naar huis, ging

vlammend en trillend in mijn bed liggen. Viel in een

vlammende en trillende slaap werd vlammend en

trillend weer wakker.

 

En schreef meteen bij het ontwaken een brief naar

de krant waarin ik mijn droom uitlegde. Alles moet

vlam vatten lieve mensen. En

van geestdrift ging ik naar buiten op straat de

mensen de hand schudden

want stilzitten op een bankje in het park daar kon

ik niet meer aan.

Ik wilde alle mensen aanraken en bevestigen er is

een vonk in u schreeuwen. En zo slijt ik mijn dagen

tegenwoordig ja nogal een contrast met hoe ik ooit

doof blind stom en leeg begon.

Nu bedenk ik hinkel –en andere kinderspelletjes en

bij elke sprong op de stoep roep ik hard en

eenvoudig Vonk! Vonk! Nu!

 

 

 

 

 

*(Goes-Países Bajos, 1978). Poeta, narradora y artista visual. Obtuvo el Premio de Poesía Hugues C. Pernath y el Premio Jan Campert (2017). Ha publicado en poesía De rivier als vlakte (2003), De schuur in (2009) y Vonkt (2017); y en novela In jet jaar van de rode os (2020). Web de la autora: www.marijelangelaar.nl

 

 

 

**(Lanzarote-España, 1980). Poeta. Se desempeña como traductora del neerlandés y del inglés al español. Ha publicado varios libros de poesía.